Karl von Terzaghi kimdir? Zemin mekaniği alanında neler yapmıştır ?

Karl von Terzaghi (2 Ekim 1883, Prag, Avusturya - 25 Ekim 1963, ABD) zemin mekaniğinin babası olarak kabul edilen Avusturyalı inşaat mühendisidir.

Prag'da doğdu. Graz Teknik Üniversitesi'nden mezun oldu. Birinci Dünya Savaşı'nda Osmanlı Devleti ile müttefiki Avusturya-Macaristan arasındaki anlaşmaların bir neticesi olarak Yüksek Mühendis Mektebi'nde (günümüzde: İTÜ) hoca oldu. Burada başladığı çalışmalarında ilk defa zemin mekaniği laboratuvarı kurdu ve bu alanın kurucusu olarak kabul edilmesine imkân veren çalışmalarını ilk defa Yüksek Mühendis Mektebi çatısı altından gerçekleştirdi.

Sonradan Robert Kolej'de öğretim üyeliğine başlayan Terzaghi araştırmalarını bitirip modern zemin mekaniğinin babası sayılmasını sağlayan Erdbaumechanik kitabını yazdı. Ardından Amerika Birleşik Devletleri'ne giderek bilimsel çalışmalarına vefatına kadar bu ülkede devam etti.

Modern Zemin Mekaniğinin kurucusu Karl Terzaghi (1883-1963)’dir (...) Bir yıl içinde amacına ulaşmıştır. Bu süre zarfında yıllardır rüyasını gördüğü hayal gerçekleşmiş, jeolojik malzeme olan zeminlerin mühendislik davranışlarını yöneten bağıntıları ortaya çıkarmaya başlamıştır. Görünen kohezyonun kumların, killerin ve katı cisimlerin davranışındaki rolünü ortaya çıkarmış, sızma basıncının barajların yıkılmasındaki etkisini tespit etmiştir. Bu buluşları ona geçmişte çektiği tüm sıkıntıları ve acıları unutturur. Araştırmanın en önemli sonucu ise zeminlerde efektif gerilme ve boşluk suyu basıncı arasındaki ilişkiyi ortaya çıkarmasıdır. 

Zemini etkileyen toplam basıncın zeminde daneler arasında meydana gelen efektif gerilme ile su basıncının toplamıyla karşılanacağını ifade eden bu ilişki inşaat mühendisliğinde “efektif gerilme” prensibi olarak anılır. Bu prensibin inşaat mühendisliğindeki önemi Newton’un genel çekim konumunun fizikteki önemine benzetilebilir. (...) Nihayet 30 Ekim 1923 günü amacına ulaşır. Makine mühendisi olmanın avantajı imdadına yetişmiştir. O gün yarım saatlik yoğun bir düşünmeden sonra malzeme içinde ısı iletimi ile  ilave boşluk suyu basıncının sönümlenmesi arasında analoji yapabileceğini keşfeder. Böylece killerin konsolidasyonu problemini bütün yönleriyle çözüme kavuşturmuş olur. Yapıların oturmasını yöneten diferansiyel denklemleri teşkil etmiş, bunları çeşitli sınır ve deformasyon şartlarına göre çözerek yapıların oturma miktarını ve oturma zamanını hesaplayabilir duruma gelmiştir. Bu da önceki gibi olağanüstü bir başarıdır. 1924 yılında Hollanda’nın Delft Kenti’nde yapılan Birinci uluslararası tatbiki Mekanik Kongresi’ne katılan Terzaghi orada “Hidrodinamik Gerilme Olaylarının Teorisi ve Onların Temel Tekniğinde Uygulanma Alanı” isimli araştırmalarının çok önemli sonuçlarını içeren tebliğini okur. Hemen dinleyicilerin coşkulu tepsiyle karşılık görür. Kongrede bulunan Forchheimer, Terzaghi’nin yanına gelerek elini sıkar ve “Bu senin bilim dünyasına doğduğun gündür” diyerek onu tebrik eder. (...) (Kemal Özüdoğru, İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) İnşaat Fakültesi, İnşaat Mühendisliği Bölümü Ekim 2003)